Kiedy można dochodzić zapłaty rekompensaty oraz w jakiej wysokości.
Omawiania instytucja uregulowana jest aktualnie w art. 10 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniem w transakcjach handlowych – dalej jako UNOWTH.
Ma więc ona zastosowanie jedynie w sytuacji gdy pomiędzy stronami doszło do zawarcia transakcji w rozumieniu art. 4 pkt. 1 UNOWTH, a więc umowy, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony (przedsiębiorcy w rozumieniu art. 2 UNOWTH), zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 UNOWTH wierzycielowi, jeżeli spełnił swoje świadczenie i nie otrzymał zapłaty w umówionym terminie, przysługuje, bez wezwania, rekompensata za koszty uzyskiwania należności w kwocie:
- 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5000 złotych;
- 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych;
- 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 złotych.
Równowartość kwoty rekompensaty jest ustalana przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne. Archiwalne kursy euro można sprawdzić na stronie NBP.
Dla przykładu:
Jeżeli Spółka A zawarła ze Spółką B umowę dostawy towaru za zapłatą kwoty 30.000,00 zł w terminie 7 dni od dnia dostarczenia towaru do Spółki B, a towar ten dostarczyła 20 czerwca 2021 r., to od dnia 28 czerwca 2021 r (dzień wymagalności roszczenia). Spółce A przysługuje uprawnienie do dochodzenia rekompensaty za koszty odzyskiwania należności w kwocie odpowiadającej iloczynowi 70 euro oraz kursu euro z dnia 30 kwietnia 2021 r. (ostatni dzień roboczy miesiąca poprzedzającego miesiąc w którym świadczenie stało się wymagalne) tj. 4,5654, co daje, w zaokrągleniu, kwotę 319,58 zł.
Rekompensata powyższa ma charakter zryczałtowanego odszkodowania należnego wierzycielowi bez konieczności wzywania dłużnika do zapłaty, a także bez konieczności wykazywania poniesienia z tego tytułu jakiejkolwiek szkody. W efekcie środek ten, stanowi, obok odsetek za opóźnienie, dodatkową sankcję z tytułu opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego należnego z tytułu transakcji handlowej.
Ustawodawca umożliwił przy tym dochodzenie kwoty wyższej niż zryczałtowana, jednak w tym wypadku wierzyciel musi wykazać zarówno konieczność poniesienia wyższego kosztu (celowość podjęcia działań) jak i fakt ich poniesienia.
Warto również zwrócić uwagę, że ustawodawca w art. 10 ust. 4 UNOWTH wyłączył możliwość zbywania roszczenia o rekompensatę.